اردبیل- تداوم روند سد سازی در اردبیل در وضعیتی که حتی مدیران آبی تاکید دارند که استان در این زمینه به اشباع رسیده، مدافعان محیط زیست را نگران کرده است.

خبرگزاری مهر – گروه استانها: در لیست پروژه های راکد استان که مجددا فعال شده اند می توان سهم قابل توجهی برای پروژه های آبی مشاهده کرد.

بطوریکه به گفته معاون امور عمرانی استانداری اردبیل پروژه های شامل سد گیوی، سد بفراجرد، سد عمارت، سد احمد بیگلو، ساختمان سد تازه کند و سد عنبران با تزریق اعتبار از محل اعتبارات سفر ریاست جمهوری و سایر ردیف های ملی و استان و تشکیل جلسات متعدد دوباره فعال شده اند.

علی آذرنژاد به خبرنگار مهر گفت: علاوه بر این تکمیل ساختمان شبکه فرعی آبیاری و زهکشی مغان، شبکه آبیاری سد خداآفرین و پیگیری اعتبار ساختمان شبکه آبیاری و زهکشی سد سبلان و گیوی مجددا در دستور کار قرار گرفته است.

تمامی تلاش ها برای ساخت سد و شبکه های آبرسانی که گفته می شود با هدف تامین آب بخش شرب و کشاورزی و به مقدار محدود در بخش صنعت است، با انتقاد مدافعان محیط زیست همراه شده و چندان مورد پذیرش آن ها نیست.

تا جایی که گله مندی های مدیران حفاظت از محیط زیست استان در جلسات متعدد نه تنها در روند اجرای این پروژه ها تاثیر نداشته بلکه به نظر می رسد سیل پروژه های عمرانی آبی توجه به آینده منابع آبی و حق آبه های زیست محیطی نداشته و به یک بازی بزرگ سد سازی تبدیل شده است.

بخش کشاورزی مدعی اصلی سد سازی

پر مصرف ترین مشتری آبی در استان اردبیل بخش کشاورزی است که نزدیک به ۹۰ درصد از مصرف را به خود اختصاص داده و با این وجود همچنان کمبودهای آبی را طرح می کند.

به طوریکه استاندار اردبیل در اظهارات اخیر خود تصریح کرد: ما هر کجا به بازدید می رویم ساخت سد معیشتی مطالبه می شود و به دلیل نیازی که مکررا عنوان می شود لازم است جهاد کشاورزی ساخت سدهای معیشتی را مورد توجه قرار دهد.

این تاکیدات در وضعیتی مطرح می شود که در خود استان اردبیل سدهای معیشتی وجود دارند که آب ندارند و عملا بی استفاده مانده اند تا جایی که موجب شده آب منطقه ای استان مجوز احداث سد را با حساسیت بیشتر از قبل دنبال کند و این نگرانی را ایجاد کند که آیا اشتباهات دیروز در سد سازی به قوت خود باقی است؟

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان تاکید دارد که نیاز آبی بخش کشاورزی تامین نیست و ما پروژه هایی را برای ساماندهی مصرف بخش کشاورزی اجرا می کنیم.

عدیل سروی در این خصوص تصریح کرد: مهمترین پروژه های در دست اجرا شبکه آبیاری خداآفرین، شبکه آبیاری دشت فتحعلی، شبکه آبیاری قوری چای، شبکه‌آبیاری خلیل لو، شبکه آبیاری و زهکشی مغان، پایین دست پامچی واحد عمرانی اول در t۱۵  و غیر t۱۵ و آبیاری پایاب سد پیله سحران مجموعا برای ۲۵ هزار ۶۷۳ هکتار اجرا می شود.

اجرای این پروژه ها که قویا از سوی جهاد کشاورزی دنبال شده و به عنوان تحول بخش کشاورزی طرح می شود البته به عقیده کارشناسان بی توجه به تاثیرات زیست محیطی است.

حق آبه زیست محیطی سدها رعایت شود

مدیر کل حفاظت از محیط زیست استان اردبیل تاکید دارد که رعایت پیوست زیست محیطی پروژه های عمرانی به جد از سوی این نهاد اجرایی دنبال می شود و در این راستا استان اردبیل از استان های پیشتاز بوده است.

در عین حال سید رضا موسوی در اظهارات متفاوتی تاکید دارد که بسیاری از پروژه های آبی به پیوست های زیست محیطی بی توجه اند و از آن جمله باید سد سازی های غیر متعارف را مثال زد که با تغییر مسیر بهره برداری منابع آبی به مشکلات دامن می زنند.

وی در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه سد سازی به  تاثیرات سو بحران آبی و خشکسالی در اردبیل توجه نداشته و تا به این حد توجیه ندارد، اضافه کرد: ضروری است مسئولان متولی نسبت به این مهم تدبیر داشته و پاسخگو باشند.

مدیر کل حفاظت از محیط زیست استان معتقد است با کمبود منابع آبی بسیاری از سدهایی که امروز احداث می شود عملا آبی در پشت خود نخواهد داشت و ساخت و ساز سد خود حق آبه های زیست بوم ها را دچار مشکل خواهد کرد.

وی با ذکر مثالی به پایاب خداآفرین اشاره کرد و متذکر شد: نباید به بهای تبدیل شدن محصولات دیم به آبی سد سازی را توجیه کرد.

محصول آبی تولید بالا، کیفیت پایین

در پاسخ به نگرانی طرح شده در خصوص ضرورت احداث سدهای اردبیل هر چند خبرنگار مهر موفق به دریافت نظرات مدیر عامل آب منطقه ای استان نشد با این وجود داوود نجفیان سیاست اصلی این شرکت را اینطور عنوان می کند که «مطالعات زیست محیطی خط قرمز سد سازی در اردبیل است».

با این وجود این تاکیدات به عقیده حافظان محیط زیست استان در حد تیترهای داغ باقی مانده و پروژه هایی که برای جلب اعتبار آن ماه ها و سال ها تلاش شده امروز نیازمند بازنگری است.

یک کشاورز اردبیلی تاکید دارد که کیفیت محصول کشاورزی دیم به مراتب بهتر از آبی است.

رحمت خداپناه با بیان اینکه در کاشت دیم نور و آب به صورت طبیعی به گیاه می رسد، اضافه کرد: علاوه بر این چون رشد گیاه و محصول طبیعی است مصرف کود نیز به حداقل می رسد و کیفیت محصول بسیار بالاتر از آبی است.

حال سوال این است که این همه تقلا برای ساخت سد و تکمیل پروژه های آبی آنهم در شرایطی که در تعداد کثیری از روستاها مشکل آب شرب به معضل جدی تبدیل شده است و به نظر می رسد بیش از مصرف کشاورزی باید مورد توجه قرار گیرد چه ضرورت و توجیهی دارد؟

خداپناه در پاسخ به این سوال معتقد است در کشت آبی تعداد محصول تولیدی افزایش می یابد و به عبارتی در تائید اظهارات این کشاورز باید گفت کیفیت زیر سایه کمیت رفته و برای تولید بیشتر تبدیل اراضی کشاورزی دیم به آبی تاکید می شود.

اجرای ۱۷ سد بزرگ و کوچک در استان اردبیل در وضعیتی به جد دنبال می شود که محیط زیست استان به ضرورت جلوگیری از اراضی کشاورزی و به جای آن افزایش بهره وری تاکید دارد.

هشدار امروز مدافعان محیط زیست به دلیل تهدید حیات انسانی و سایر موجودات زنده به بهای اجرای پروژه های اشتباه است. هشداری که انتظار می رود از سوی متولیان شنیده شده و مورد توجه قرار گیرد.